.
.
رودخانه لیلان / Leylan Chay
این رودخانه از ارتفاعات جنوبی آغ داغ و سهند سرچشمه می گیرد. جریان آب این رودخانه شمالی – جنوبی است و به رودخانه زرینه رود می ریزد( خاماچی). این رودخانه از روستاهای چون: گل چوان، احمدآباد، آلماچوان، کرمجوان، خراجو و... می گذرد(ستارنژاد، سعید).
در کتاب یونس مروارید که در سال 1360 به چاپ رسید چنین اشاره می شود: دبی سالیانه رودخانه در حدود 45 میلیون متر مکعب است. سیلاب های این رودخانه خسارات فراوانی به اراضی جنوبی و شرقی گاودول وارد می کند ولی در عوض رسوبات قابل ملاحظه ای که در کشاورزی این منطقه خیلی مفید است برجای می گذارد.
و در کتاب خاماچی که در سال 1370 چاپ شده دبی سالیانه رودخانه لیلان در حدود 63 میلیون متر مکعب نوشته شده است.
رودخانه لیلان چای نقش بسیار مهمی در منطقه مراغه دارد به طوری که ریشه در باور و فرهنگ مردم منطقه نیز رسوخ نموده است و در قدیم مراسم های خاصی مثل " مراسم کل دویوشدیرمک" و یا مراسم چهارشنبه سوری در حاشیه این رودخانه برگزار می شد(مقاله فولکولور منطقه سهند، ستارنژاد).
وجه تسمیه رودخانه لیلان
لیل+ آن
لیل: (آب) کدر، گل آلود. لیل سو: آب گل آلود. لیللنمک: ل آلود شدن آب. لیللنمه سو دورالماز: تا گل آلود نشود، زلال نمی شود(خرابی مقدمه آبادی است(دیل دنیز، اسماعیل هادی).
لیل(Lil) رسوب، ته نشین، گل آلود، لجن(فرهنگ شاه مرسی).
لیل[ تلییوم قورویونجا قورو پالچیق حالینا گلن اینجه قوملو چامور]. گیلدن بویوک و قومدان کیچیک توپراق دانالاری دریا دورلار لیل ایله. Silt.(فرهنگ ارک، جعفر زاده).
لیل: ایس 1- دنیزین گؤلؤن. چایین دیبینده اولان مینئرال وه یا اوزوی هیسسه جیکلردن ایبارت چوکونتو2- بولانلیق سولارین دیبینه چؤکموش قارا، دورو پالچیق، لئهمه باتلاق(آذربایجان تورکجه سی نین ایزاهلی لوغه تی جلد 3).
آن: به عنوان پیشوند به کار می رود.
نتیجه
لیلان چای: به معنی رودخانه گل آلود؛ که دلیل نام گذاری آن وجود سیلاب های سالیانه زیاد این رودخانه و باقی گذاشتن گل و لای فراوان در منطقه. به طوری که مردم مسن منطقه حتی در تابستان نیز از وجود سیل این رودخانه خبر دادند.
لیلان بو کؤشنده نه آخیرسان
ایلان کیمی ور نؤخوب دارخیرسان
یاشیل مئشلرین قوروسون گؤرنده
اؤروم گؤلون یاده سالوب آغلوروسان(بنیامین امیردوست).
نوشته سعید ستارنژاد