چشم ها را شست جور دیگر باید نگریست
وقتی که از ایستگاه متروی 15خرداد تهران پیدا می شیم چند قدمی نرفته به کاخ گلستان می رسیم که یکی از کاخ های دوره صفویه می باشد. در ضلع جنوب غربی کاخ، موزه مردم شناسی قرار دارد که یکی از موزه های جالب و غنی مردم شناسی می باشد، در قسمت دیواره‌ی سمت چب ورودی موزه تابلوی بدین مضمون جلب توجه می نماید: فرمان مظفرالدین شاه قاجار به میرزا علی اکبر خان مراغه ای؛ موضوع فرمان: اعطای حکومت شهر مراغه به میرزا علی اکبر خان(1265ش/ 1304ه ق).برای من که نام مراغه را دیدم بسیار جالب بود و متن فوق را داشتم می نوشتم گردشگری ازم سوال کرد که مراغه کجاست؟ و من با کمال تعجب پرسیدم مگر مراغه را نمی شناسی؟ گفت یکی از شهرهای ارومیه نیست؟. چرا باید شهری با این تاریخ پر افتخار و درخشانش که زمانی پایتخت ایران بوده و همان نقشی را داشته که امروزه تهران دارد چنین فراموش و گمنام شود. نام آورانی که از خاک پر بهای این شهر به پا خاستند و نام آنها در گوشه گوشه های این مرز و بوم می درخشد و به صراحت می توان گفت که کمتر شهری را می توان یافت که مثل مراغه از چنین نام آوازه ای بر خوردار باشد و در کمتر کتاب تاریخی می توان مشاهده کرد که نامی از مراغه در آن نباشد، از کتابخانه کوچک رصدخانه نیاسر تا حمام فین کاشان و اصفهان تا همین کاخ گلستان نامی از مراغه برده شده است. وقتی ابن حوقل جغرافی نویس قرن 4 ه ق از شهر ارومیه توصف می کند می گوید: این شهر(ارومیه) باغ های انگور زیادی دارد و شهر خرم و آبادی است که در بزرگی می تواند به پای مراغه برسد. مطالب مشابه این در کتب قدیمی بسیار است کما اینکه هر وقت جغرافی نویسان قدیم در شمال غرب(آذربایجان) موقعیت جغرافیای شهری را بیان می نمودند به مراغه اشاره می کردند و موقعیت آن شهر را با مراغه بیشتر می سنجیدند مثلا: جغرافیدانان قدیم در باره‌ی شهر شیز چنین نوشته اند: شیز شهری است میان مراغه و زنجان. و یا در توصیف اردبیل می گویند که قبل از این که اردبیل کرسی نشین ساجیان در قرن سوم ه باشد مراغه کرسی نشین حکومت ساجیان بوده است.
مراغه شهری است که در طول زمان ها، تاریخ درخشانی داشته، و همیشه بر سر زبان ها بوده است و آثاری بیشماری که امروزه باقی مانده است هر کدام سند قوی است از تاریخ درخشان این شهر. ولی همه اینها نباید دلیلی بر این باشد که چشم هایمان را به روی حقایق ببندیم. شهرهای زیادی بودند که در گذشته به پای مراغه نمی رسیدند ولی امروزه از چنان اعتبار و اهمیتی بر خوردار شدند که تبدیل به قطب گردشگری شده اند که شاید نصف جاذبه های مراغه را نداشته باشند ولی مراغه کماکان اندر خم یک کوچه باقی مانده است. وبه تاریخ پدران خود می بالیم که خود هیچ سهمی در آن نداشتهایم، بلکه در این بین وظیفه ای امروزی ما این است که باید از این میراث گرانقدر پدرانمان مراقبت کرده و در جهت معرفی و پیشرفت شهرمان بکوشیم. باید این واقعیت را قبول کنیم که شهر زیبایمان خیلی فاصله گرفته است از شهرهای دیگر، ولی نباید از این غافل شویم که مراغه پتانسل های فراوانی را جهت پیشرفت دارد که این امر جز با همت مسئولین محترم و با همکاری ما شهروندان به عرصه ظهور نمی رسد. به امید روزی که مراغه همان اعتبار گذشته‌ی خود را کسب کند و نامی در خور خود و نام آورانش داشته باشد.
سعید ستارنژاد کارشناس باستان شناسی از محقق اردبیلی 09148289512
saeidsattarnejad@yahoo.com