مجرم مراغه ای(حاج کبیر آقا)
حاج میر سلام الله موسوی فرزند محمدباقر ، مشهور به حاج کبیر آقا ، ملقب به مجذوب علیشاه ، متخلص به مجرم ، از جانشینان جنت علیشاه بوده و در مراغه سکونت داشت . در سال 1249 هجری قمری بدنیا آمده و پس از 81 سال عمر در سال 1330 هجری قمری فوت نموده است ( آقای یونس مروارید در کتاب مراغه ( افرازه رود ) سال وفات حاج میر سلام الله موسوی را 1324 ه . ق مطابق با 1905 میلادی و 1284 شمسی درج نموده اند ) و در مقبره ائی واقع در اول کوچه پسند آباد مراغه مدفون است. دیوان او موسوم به بحرالاسرار به اهتمام یکی از مریدانش بنام رضاقلی میرزا مجنون علیشاه در سال 1324 در دارالسلطنه تبریز و در چاپخانه مشهدی اسد آقا به شیوه سنگی چاپ و منتشر شده است
مرحوم حاج کبیر آقا از احفاد میر عبدالفتاح موسوی مراغی معروف به اشراق است . ایشان بواسطه مقام عرفانیشان ، قبل از ارتحال وصیت نامه ای به خط خود تنظیم و در آن فتح الله خان ظفرالدوله سردار موید ( برادر جاج صمد خان شجاع الدوله ) را جانشین خود معرفی کرده است .
« اوژن اوبن » فرانسوی که در سالهای 1906 و 1907 در ایران سیاحت کرده ، هنگام حضور در مراغه به دیدار حاج میرزا کبیرآقا رفته و شرح دیدارش را نیز مکتوب کرده است . در این دیدار میرزا کبیر آقا خود را از اعقاب شاه نعمت الله ولی دانسته که نیاکان وی بعد از پراکنده شدن دودمان شاه نعمت الله ولی به مراغه افتاده اند و ایشان در آن زمان مرشد تمام نعمت اللهی های شمال غرب ایران بوده اند .
بنا بر نوشته اوژن اوبن حاج میرزا کبیر آقا حتی طرف توجه و اهتمام همه ارمنیان و یهودیان و اهل سنت بوده است . نمونه ایی از غزلیات او :
این چه درد است که دارو ز دواخانه اوست ؟
وین چه گنج است که جانها همه ویرانه اوست ؟
این چه جام است که عالم ز می اش سرمستند
عارفان سرخوش و شوریده ز پیمانه اوست ؟
هر کجا می نگرم حسن رخش جلوه گر است
این چه حسن است که دلها همه دیوانه اوست ؟
شورشی در هر سر کوچه و بازار زکیست ؟
فتنه و شور جهان جمله ز افسانه اوست
« یا صنم » ورد زبان همه شاه و گداست
این صنم کیست که دلها همه بتخانه اوست ؟
عاشقان سوخته بر شمع رخش سر تا پا
عارفان در سر شمع وی و پروانه اوست
« کنت کنزاٌ » که نهان بوده به زیر زلفش
چیست این گنج که پنهان شده در سایه اوست ؟
عالمی مست ز صهبای وی ، اما عجب است
کس نداندکه همه مست ز میخانه اوست
مجرم از روز ازل دل به تو داده است که خلق
همه گویند که این دلبر و جانانه اوست .
حاجی میر سلام الله موسوی مشهور به حاجی کبیرآقا و ملقب بمجذوب علی شاه مجرم مراغه ایی از معاریف مراغه است دیوانش از قصائد و غزلیات بعنوان بحر الاسرار در سنه 1324 در تبریزچاپ شده و این قطعه از آنجاست :
سال ایت ئیل آمد و بدرید
مردمانرا چو سگ بروز سفید
گندم و گوشت و استخوان همه را
خورد و برهیچکس جوی نرسید
قحطی نان چنان فراهم شد
پشت مردم زجوع جمله خمید
مهر را از میان چنان برداشت
همه یاران زهمدیگر ترسید
شانزده سال و یکهزار و سه صد
هست تاریخ سال سال شدید
سال آینده را خدا داند
کار مجرم بآه و ناله کشید .
