روستای آغجه دیزج/ آغجا دیزه/Ağca dizə

آغچه‌دیزج یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان سراجوی جنوبی بخش سراجو شهرستان مراغه واقع شده‌ است.و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1390،جمعیت آن 306 نفر ودارای 75خانوار بوده‌است.

در کتاب جناب یونس مروارید آغجه دیزج جزء دهستان گاودول و سه کیلومتری شرق ملکان قرار دارد ذکر شده است(یونس مروارید).

دیزج: نام روستای از توابع مراغه، خوی، سنندج، همدان، ارومیه و... است(فرهنگ جغرافیای ایران، ج 5).

روستای آغجا دیزج با روستاهای چون: گنجی، آغجا مشهد، خطب و اوزون اوبا همسایه می باشد(ستارنژاد، سعید، اتیمولوژی مراغه).

مختصات جغرافیایی

37 درجه و 09 دقیقه عرض شمالی و 46 درجه و 24 دقیقه طول شرقی از نصف النهار مبدا قرار دارد.

وجه تسمیه روستا

آغجا + دیزه

روستاهای زیادی به نام دیزَج در ایران وجود دارند. واژه «دیزج» عربی‌شده «دژک» فارسی به معنای «دژ کوچک» است. به قولی دیگر معنی آن «ده میان دو کوه» است(ویکی پدیا).

دیزج[ دَ زَ ](معرب ، ص ، اِ) اسب که از کاکل تا دمش خط سیاه داشته باشد معرب دیزه بالکسر و لماعربوه فتحوه . (منتهی الارب )(لغت نامه دهخدا).

دیزه:[ زَ / زِ ] (ص ، اِ) رنگ و لون سیاه . (برهان ).  رنگی میان دو رنگ . رنگی غیرخالص . معرب آن دیزج است. (فیروز آبادی ). رنگ شبرنگ .(ناظم الاطباء) (منتهی الارب ). اسب و استر و خری را نیز گویند که از کاکل تا دمش خط سیاه کشیده شده باشد. (برهان ). اسبی که از کاکل تا دمش خط سیاهی کشیده باشد. یا شاید اسب با رنگی خاص. (یادداشت مولف ): ادغم ؛ اسب دیزه(منتهی الارب )(دهخدا). قلعه ، حصار و دز. (ناظم الاطباء).

کجا دیزه تو چمد روز جنگ

شتاب آید اندر سپاه درنگ (فردوسی).

آغجا: در فرهنگ لغت های فارسی یافت نشد.

آغ: سفید، شبکه/ آغجا: سفیدی، سفیدفام، پول نقره ای(دیل دنیز).

آغ: بالیق تورو، دوزاق، تله، آغ بویاق و رنگ / آغجا: پول، پارا، سکه(فرهنگ ارک).

 دیزه: مکان بلند، تپه(فرهنگ لغت شاهمرسی).

صمد چایلی: در کتاب چایلی "دیزه " به معنی "مکان تپه مانند دارای آب" آورده شده است.

دکتر جعفر زاده: در فرهنگ‌های ترکی واژه‌ی "دیزه" به معنی "زمین مسطح برای کشت" معنی شده است.اتفاقاً کم و بیش چنین محله‌های در اطراف شهرها و روستاها قرار گرفته است و جایی مناسب  برای این کار است. مثل "دیزه" در"آذرشهر" و "دیزه" در "قاچاغان". البته ممکن است به مرور زمان چنین محله‌هایی از حالت طبیعی خویش خارج و در داخل آبادی و شهر قرار گیرند(دکتر جعفر زاده، اتیمولوژی اسامی آذرشهر).

نتیجه

آغجا دیزه به معنی روستای که در جوار بلندی(کوه) شکل گرفته است. و احتمالا رنگ کوه سفید بوده(جنس آهکی) است. و از آنجا که در این روستا قلعه ای نیست پس دیزج نمی تواند به معنی قلعه باشد. با بررسی جغرافیای روستا به وضوح شاهد شکل گیری روستا در دامنه کوهی هستیم.

اتیمولوژی اسامی جغرافیای شهرستان مراغه سعید ستارنژاد دانش آموخته کارشناسی باستان شناسی دانشگاه سراسری محقق اردبیل

09148289512