حاج علیخان مقدم مراغه ای( اعتماد السلطنه)

 تالیف : سید علی قاضی عسكر

 مقدمه:

«میرزا علی خان مقدم مراغه ای- حاجب الدوله-  اعتماد السلطنه » فرزند «آقا حسین مراغه ای» از صاحب منصبان و درباریان دوره قاجار است. پدرش در مراغه به تجارت اشتغال داشت و خدمت اداری و دیوانی خود را از زمانی كه به خدمت «عباس میرزا نایب السلطنه» در آمد آغاز كرد و با سمت پیشخدمت باشی به خدمت «محمد شاه» فرزند نایب السلطنه در آمد. آقا حسین مراغه ای سپس از طرف عباس میرزا نایب السلطنه لقب «خانی» گرفت و پس از آمدن محمد شاه به تهران حكومت كاشان به وی واگذار شد.1 میرزا علی خان و نیز محمد حسن خان اعتماد السلطنه فرزند او و ادیب الملك فرزند دیگرش از چهره های سرشناس این دوره هستند. این خاندان در نواحی زنجان تا مراغه سكونت داشتند لیكن بیشتر به «مراغی» شهرت یافته اند. ادیب الملك فرزند میرزا علی خان در شرح حالی كه برای پدرش نگاشته سلسله احفاد او را چنین ذكر می كند: علی بن حسین بن محمد رسول بن عبدالله بن جعفر كه جعفر از هفت پشت واسطه به «بردی بگ بن اوزبك خان بن جوجی خان مغول» می رسد. در آن دوران كه پدر میرزا علی خان به دربار عباس میرزا نایب السلطنه راه یافت و به مراغه آمد میرزا علی خان ده سال بیشتر نداشت2 و در همان زمان به غلام بچگی مخصوص محمد شاه انتخاب می شود. سپس به منصب «پیشخدمتی» نایل و پس از مصالحه با دولت روس «نایب السلطنه» در تبریز آقا حسین مراغه ای را به پیشخدمت باشی گری محمد شاه منصوب می كند و میرزا علی خان را به نیابت پدرش می گمارد. آنگاه پس از دوسال وبه هنگام مراجعت از سفركرمان وخراسان به منصب صندوق داری و خزانه داری می رسد و در سفر اول محمد شاه به هرات باردیگر برتری مقام یافته اغلب خدمات و انتظامات اردوی شاه به وی محول می شود.

عکسهای بیشتر و بقیه مطلب را در ادامه مطلب ببینید

تائب مراغه ای

مولانا شرف الدین محمود مراغه ایی از فضلای مشهور آن سامان بوده و بسیاری از مردم معتقد و مرید وی بوده اند خصوصاٌ اهل مراغه آن حدود و او غالب اوقات خدمت شیخ مجاهد و شیخ ابراهیم که از فرزندان شیخ مصطفی عزیزکندی بوده اند رسیده و صحبت داشته و این شیخ مصطفی مرید خاص عوض بن عبدالغفار اردبیلی بوده به کله بابای مراغی اشتهار دارد بالجمله مولانا تائب در اواخر قرن دهم هجری در 930 وفات یافته در مقبره چرنداب در حرم شیخ ابراهیم جونیانی محاذی تکیه سید حسن مفتول بند مدفونست و او صاحب حسن خط بوده و اشعار خوب دارد مطالع مشهور ذیل از اوست .

دهان بگشوده چون شیریست خون خصم را راغب

علی رغم عدو عین علی بن ابی طالب

بلبل که در حریم چمن آشیانه ساخت

مقصود او گل است و چمن را بهانه ساخت

گر ز بعد مصطفی جز مرتضی دانسته ام

در دو عالم یک رسول و دم خدا دانسته ام .

لطیف الدین زکی مراغه ای

لطیف جهان افضل كیهان و اصل او از مراغه بود،از معاصرین ابوالفرج رونی و ظهیر فاریابی است و این بیت از او ست که به ابوالفرج رونی فرستاده :

صاحب قران عالم کافی تویی که هست

گلزار دار خلد نمودار شعر تو...

و ابوالفرج در جواب وی قطعه ای انشاد کرد و بفرستاد بدین مطلع:

سلطان نظم و نثر زکی آنک در جهان

داد سخن بداد به معیار شعر خویش .

در صبح گلشن این رباعی بنام او نوشته شده است :

گویی که بگو چگونه اشک خون شد

چون نیست دلی بگو چگویم چون شد

در دیده من خیال رخسار تو بود

اشکم چو گذر کرد بر آن گلگون شد .

در برهان فضل و دلیل هنر و حجت لطف طبع او این قصیده تمام است :

تا گرد ماه عارضش از خط نشان نشست

گویی که گرد غالیه بر ارغوان نشست

یا بر کران چشمه خور سایه اوفتاد

یا در میان شعله آتش دخان نشست

یا حلقه حلقه زنگش بر طرف آینه

زآن طرّه ذرّه ذرّه وش عنبرفشان نشست

یا بر یقین صادق عقل مصیب رای

از وهم تیره ، غایله های گمان نشست

عکسهای بیشتر و بقیه مطلب را در ادامه مطلب ببینید

میر عبدالفتاح موسوی (اشراق )

ایشان عالم و فاضل و کامل بوده و در طریقه عرفان بلدیت تمام داشته شخصی بودند درویش مسلک و عارف مدرک و سیادت نسب و نقابت و نجابت حسب در اوائل حال چنانکه در مثنوی ریاض الفتوح مفصلا مذکور داشته بقصد تفحص مرشد مسافرت و در مشهد مقدس طوس بعارف کامل متقی میر محمد تقی مشهدی مشتهر بشاهی رسیده و در عالم رویا جناب پیغمبر ( ص ) ایشان را بارادت میر ترغیب و بحضور ایشان شتافته و مدتی اختیار ملازمت و مریدی ایشان کرده و از آن بزرگوار ارشاد یافته و بعد از تکمیل ظاهر و باطن بمراغه مراجعت فرموده و در اواخر عمر بامر شیخ الاسلامی مراغه اشتغال داشته اند و اشعار عارفانه رنگین و مکتوبات عاشقانه دلنشین بزبان فارسی  و ترکی بسیار دارند و در مراثی سیدالشهدا علیه السلام واقعات بسیار بزبان ترکی در نهایت فصاحت که بزعم فقیر بالاتر از آن بآن زبان امکان ندارد منظوم ساخته الحق بلاغت را بنهایت رسانیده در پارسی اشراق و در ترکی فتاح تخلص میکند و با میر مزبور کمال ارتباط داشته است و مثنوی ریاض الفتوح او که در کمال خوبی و مرغوبی ساخته اند مطلعش اینست .

بیا ای دل شوخ کودک مزاج

رهاکن دمی از خود این اعوجاج

ز جان باش با راستان منتظم

قل الله ربی ثم استقم

جناب اشراق در سال 1175 هجری در شهر مراغه وفات یافته و هم در آنجا مدفون است.

مجرم مراغه ای(حاج کبیر آقا)

حاج میر سلام الله موسوی فرزند محمدباقر ، مشهور به حاج کبیر آقا ، ملقب به مجذوب علیشاه ، متخلص به مجرم ، از جانشینان جنت علیشاه بوده و در مراغه سکونت داشت . در سال 1249 هجری قمری بدنیا آمده و پس از 81 سال عمر در سال 1330 هجری قمری فوت نموده است ( آقای یونس مروارید در کتاب مراغه ( افرازه رود ) سال وفات حاج میر سلام الله موسوی را 1324 ه . ق مطابق با 1905 میلادی و 1284 شمسی درج نموده اند ) و در مقبره ائی واقع در اول کوچه پسند آباد مراغه مدفون است. دیوان او موسوم به بحرالاسرار به اهتمام یکی از مریدانش بنام رضاقلی میرزا مجنون علیشاه در سال 1324 در دارالسلطنه تبریز و در چاپخانه مشهدی اسد آقا به شیوه سنگی چاپ و منتشر شده است 

مرحوم حاج کبیر آقا از احفاد میر عبدالفتاح موسوی مراغی معروف به اشراق است . ایشان بواسطه مقام عرفانیشان ، قبل از ارتحال وصیت نامه ای به خط خود تنظیم و در آن فتح الله خان ظفرالدوله سردار موید ( برادر جاج صمد خان شجاع الدوله ) را جانشین خود معرفی کرده است . 

عکسهای بیشتر و بقیه مطلب را در ادامه مطلب ببینید

استاد ودود دوستی ( ایلقار)

شاعر ،مترجم و منتقد

متولد   بهمن ۱۳۴۷ مراغه

لیسانس حقوق از دانشگاه شهید بهشتی تهران

و کارشناسی ارشد ادبیات از دانشگاه تبریز

 آثار:

ـ زیتون ایشیغیندا  

ـ یوخ ، عظیم !

          سو گیناز...

ـ اللاه رحمت ایله سین

و...

**********************************

عکسهای بیشتر و بقیه مطلب را در ادامه مطلب ببینید                    

بولود قاراچورلو معروف به سهند

بیوگرافی

او در سال 1305در مراغه یكی از شهرهای عالم‌پرور آذربایجان، در خانواده‌ای از تبار قاراچورلو از ایلات مشهور و حماسه‌آفرین آذربایجان بدنیا آمد و در سال 1358 با جهان هستی وداع گفت. سهند یكی از بارزترین چهره‌های شعر مقاومت آذربایجان در دوره تسلط استبداد و ستم ملی است. او با برخورداری از استعداد سخنوری سرشار و سیراب نمودن از چشمه فیاض ادبیات فوكلوریك و بدایع زبان خلق و شعر شاعران نامور معاصر پا به عرصه شعر تركی آذربایجانی نهاد.

قاراچورلو از شاعران بنام معاصر ادبیات تركی است كه در تك تك اشعار حضور نماد، تاریخ و گوشه‌هایی از فرهنگ آذربایجان را می‌توان یافت. چنانچه در طول حیات شعری‌اش كه با حیات زندگی‌اش سرانجامی داشت در صحنه شعر مقاومت آذربایجان حضور فعال داشته است.

بولود قاراچورلو در سال 1325 به جرم شركت در جلسات انجمن ادبی شهر تبریز به حبس محكوم می‌شود. حبسی كه نشان از حضور فعالانه این ادیب بنام معاصر از رساندن پیام خلق آذربایجان در دوران استبداد و ستم به موضوع پرده برمی‌دارد.

«سهند» شاعر آزاده‌ای است كه انسان‌دوستی، برادری و برابری در اشعارش موج می‌زند و دفاع از فرهنگ و فولكور آذربایجان و بیان مظلومیت آن و مبارزه در برابر استبداد از دیگر خصوصیات این شاعر است.

عکسهای بیشتر و بقیه مطلب را در ادامه مطلب ببینید

شیخ ركن الدین ابولحسن مراغه ای معروف به اوحدی

شاعر سده هفتم و هشتم ایران است. او در مراغه زاده شد و مدتی در اصفهان مقیم بود. معاصر ایلخان مغول سلطان ابوسعید بود. آرامگاه او در مراغه است. هم اکنون یک موزه دائمی در مقبره اوحدی در مراغه دایر میباشد در 670 هجری در مراغه متولد شد او از جوانی انسانی عارف و وارسته کامل بود و در علوم دینی و عرفانی بدرجه کمال رسید او تحت صافی تخلص می کرد اوحدی مانند اغلب شاعران عصر خود پس از گذراندن جوانی و پایان بردن تحصیلات معمولی زمان خود از مراغه به قصد سیر و سیاحت خارج شد و مدتها به سیاحت گذراند.  برخی تذكره‌نویسان وی را از جمله‌ی اصحاب شیخ‌اوحدالدّین‌كرمانی ذكركرده‌اند، امّا اتّخاذ تخلّص اوحدی را تنها باید ارادت معنوی شاعر به شیخ‌اوحدّالدین‌كرمانی دانست وگرنه اوحدی تقریباً ۳۵سال پس از فوت اوحدّالدین پا به عرصه‌ی هستی نهاده است.

 و آرامگاه او در باغی زیبا زیارتگاه عاشقان عرفان است.

 

استاد حیدر عباسی(باریشماز)

حیدر عباسی در سال ۱۳۲۲ در شهر مراغه به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مراغه و تحصیلات عالی را در دانشگاه آذرآبادگان با اخذ لیسانس زبان و ادبیات انگلیسی به پایان رساند.

استادحیدر عباسی شاعر توانای شهر مراغه که در اشعار خود باریشماز تخلص می کند نمونه یک انسان کامل بوده و این بزرگمرد به 6 زبان انگلیسی-فرانسه-روسی-عربی-ترکی و فارسی اشراف کامل دارند و در زمینه هنر نقاشی و خوشنویسی نیز جزو اساتید به شمار می روندوخالقٍ آثار ارزشمندی چون ترجمه مثنوی معنوی و نهج البلاغه به زبان ترکی می باشد همچنین شاعربیش از ده کتاب نفیس شعر ونمایشنامه ترکی نوشته است . باریشماز شاعر (نفرت ) نام دارد ودر تمام آثارش به این نکته اشاره کرده است در هر حال آثار باریشماز سرشار از فولکولورغنی اذربایجان است و استاد یحیی شیدا آثار وی را دایره المعارف ترکی میداند.درزیر اسامی کتابها و چند اثر از استاد تقدیم شما عزیزان می گردد.

عکسهای بیشتر و بقیه مطلب را در ادامه مطلب ببینید