حاج زین العابدین مراغه ای

آزاد اندیش غریب

 در میان ‌مردان‌ وطن‌خواهی‌كه ‌‌در آستانه‌ی ‌مشروطیّت ‌با دلسـوزی ‌تمام، برای‌ نجات‌ ایران‌ از ‌چنگال ‌جهل‌ و استبداد، چاره‌اندیشی‌كرده‌اند، نام‌ حاج ‌زین‌العابدین ‌مراغه‌یی‌ برجستگی ‌‌‌خاصی ‌یافته ‌است. وی ‌فرزند  مشهدی ‌علی ‌و ‌تاجرزاده‌یی‌ ثروتمند ‌از ‌مردم ‌مراغه ‌بود كه‌ به ‌اردوی‌ آزادی‌خواهان ‌و طرفدارانِ‌ اصلاحات‌ پیوست. «پـدرانش‌ از كُردهای‌ ساوجبلاغ (مهابادكنونی) و از ‌خوانین‌ آن‌ سامان ‌بودند ‌و طریقه‌ی‌ تسنّن‌ و ‌مذهب ‌شافعی‌ داشتند، امّا‌ بعدها‌ به‌ كیش‌ تشیّع‌ گرویدند‌ و در مراغه ‌مشغول‌ كسب  ‌و كار ‌و تجارت ‌شدند  ‌و با داشتن ‌ پنج‌هزار تومان، روچیـلدِ ‌آن‌ دیار گردیدند.»^۱

مراغی ‌در سال ۱۲۵۵هـ.ق. معاصر ناصرالدّین ‌شاه ‌قاجار به‌ دنیا ‌آمد. در هـشت ‌سالگی‌ به مكتب‌ رفت‌ و در شانزده ‌‌سالگی ‌درس ‌و مـدرسه ‌را‌ رها‌ كرد  ‌و به‌ حجره‌ی‌ پدر ‌رفت. وی‌ در بیست‌سالگی عازم اردبیل شد و از آن ‌هنگام ‌در اردبیل ‌و ‌مراغه ( به ‌قول ‌خود ) «بنای ‌اعیانی‌گذاشت‌ و ‌اسب‌ و نوكر ‌و ‌تفنگدار ‌‌فراهم ‌آورد ‌‌و از ‌‌ادای ‌مالیات ‌هم‌ گردن ‌پیچید...»^۲. مدّتی ‌را ‌در تفلیس ‌ـ ‌‌پایتخت‌ گرجستان ‌ـ ‌به ‌سر‌آورد و در مدّت‌ سه‌چهار سال، چند هزار منات^۳ از بقالی ‌فراهم ‌آورد. بعدها میرزا اسدالله ‌خان ‌ناظم‌الدوله، ژنرال‌كنسول ‌ایران‌ در تفلیس، وی ‌را ‌به‌ نایب‌ كنسولی ‌شهركتائیس منسـوب‌كرد. وی‌ سـرانجام‌، برای‌ دفـاع ‌از آزادی ‌و نبرد با استبداد، به ‌استانبول‌ رفت^۴. مراغه‌یی‌ در ‌استانبول‌ با روزنامه‌های ‌فارسی ‌زبان، به‌ خصوص: روزنامه‌ی «‌شـمس»‌ و روزنامه‌ی «حبل‌المتین»‌‌ كلكته ‌همكاری ‌داشت. كتاب ‌سیاحت ‌نامه‌ی ‌ابراهیم ‌بیگ‌ را كه ‌رمان‌ تاریخی ‌خواندنی  ‌و شیرینی ‌است، در همان ‌شهر  ‌به ‌رشتـه‌ی‌ تحریر درآورد.

عبد القادر بن غیبی مراغی

خلاصه : عبد القادر بن غیبی مراغی معروف به حافظ در نیمه سده هشتم هجری در مراغه زاده شد و پس از آموختن موسیقی و علوم زمانه نزد پدرش غیبی، به تبریز رفت و دردربارهای سلطان حسین و سپس سلطان احمد جلایر به نوازندگی پرداخت. با حمله تیمور به آذربایجان، به فرمان وی به سمرقند رفت و پس از مدتی فعالیت هنری در آنجا به آذربایجان بازگشت. و در در بار میرانشاه تیموری(تبریز)، خلیل سلطان (سمرقند)سلطان شاهرخ(هرات)به فعالیت پرداخت ودر 828 ه.ق در هرات به بیماری طاعون در گذشت جامع الالحان، كنزالحان و شرح الادوار از آثار گرانبهای عبدالقادر غیبی مراغی است.

 گروه : مشاهیر ملی

رشته : موسیقی

والدین و انساب : پدر عبد القادر بن غیبی مراغی مردی به نام غیبی، از اهالی مراغه و دانشمندی متبحر درعلم موسیقی بود.

 اوضاع اجتماعی و شرایط زندگی : عبد القادر بن غیبی مراغی ملقب به حافظ دراواسط قرن هشتم درمراغه زاده شد . مراغه در آن عصر از شهرهای بزرگ و آباد آذربایجان به شمار می رفت . این شهر از زمان ایلخانان مورد توجه بود و مراكز علمی و هنری چندی در آن بنیان نهاده شد. در زمان كودكی عبدالقادر جلایریان برعراق و آذر بایجان حكومت می كردند. در انواع علوم به ویژه موسیقی مهارت داشت مهیا گشت.

 تحصیلات رسمی و حرفه ای : از میزان آموزشهای عبد القادر بن غیبی مراغی اطلاعی در دست نیست ، اما گفته اندكه بر علوم متداول عصر خود دست یافت و نیز موسیقی را از پدرش كه خود موسیقی دانی برجسته بود، فرا گرفت.

عکسهای بیشتر و بقیه مطلب را در ادامه مطلب ببینید

خواجه نصیرالدین توسی

باتوجه به اینکه خواجه مراغه ای نبوده ولی بعلت اینکه 15 سال از عمر خود را درمراغه سپری کرده وبپاس خدماتی که انجام داده لازم دانستم اسم ایشان نیز در بین مشاهیر مراغه باشد.

مقدمه:

در یك محدوده ی زمانی نه چندان طولانی قوم ایرانی سردمدار علم شد. از جمله دانشمندان این دوره عبارتند از فردوسی، بوعلی سینا، ناصرخسرو، حسن صباح، خواجه نظام الملك، خیام، خواجه نصیرالدین توسی، زكریای رازی، رودكی و عنصری. وجود و حضور این افراد در نتیجه ی یك نوع انباشتگی ثروت و شهرنشینی و اقتدار حكومتی در ایران بود. فردوسی را می توان دانشمندی دانست كه از لحاظ روانی به سپاهیان كمك می كرد و البته مردم عادی نیز اشعار او را برای موفقیتهای بیشتر در زندگی خود بكار می بردند. خیام كه هم ریاضیدان بود، هم شاعر و فیلسوف و هم اخترشناس حرفه ای همراه با تیم تحقیقاتی خود موفق به تنظیم تقویم جلالی شد كه دقت آن در این عصر شرقیان و غربیان را متعجب كرده كه چگونه مردی در هشتصد سال پیش چنین دقت بی نظیری بكار برده است. اینك به شرح زندگی كسی می پردازیم كه هشتصد سال پیش اولین مركز تحقیقات ستاره شناسی دنیا را بنام رصدخانه ی مراغه بنا نهاد. محققی كه اكنون به پاس خدماتش در نصف النهار 41 درجه ی جنوبی و مدار صفر ِ ماه منطقه ی بزرگی بنام صحرای نصیرالدین توسی نامگذاری شده است.

كسی كه در كتاب "شكل القطاع" خود، مثلثات را نه فقط به عنوان پیش زمینه ی نجوم بلكه دانشی مستقل مطرح كرده و قواعد اصلی مثلثات كروی و مسطح را عرضه كرده است. در آن زمان دانشمندان مجبور به فراگیری عربی بودند مثل امروز كه همه مجبور به یادگیری انگلیسی هستند. چون علم آن زمان به زبان عربی بوده و پژوهشگران غربی هم به این زبان آشنایی داشتند. خواجه در كتاب "تجرید الكلام" درباره ی نور و تكیه بر نظریه ی ذره بودن آن مطلب نوشته است كه فوق العاده اهمیت علمی دارد. همچنین درباره ی انتشار صوت و شباهت آن به امواج آب نیز مطالبی را مورد بحث قرار داده است.

عکسهای بیشتر و بقیه مطلب را در ادامه مطلب ببینید

میرزا نصرالله

میرزا نصرالله خلف آقا رضا بن ابوالحسن بن شیخ میرزا بابا بن حاجی بابا خان بن قاضی جهان بن آقا بیک بن قاضی عبدالله بن قاضی علاء الدوله بن قاضی شرف الدین بن خواجه شمس الدین بن شیخ محی الدین بن العربی از مردم مراغه بود در علم تنجیم بمقامی عظیم رسید و در فنون ریاضیه درجه بلند داشت اواخر فتحعلیشاه قاجار منجم باشی خاص شد و بتدریج از اعیان عهد گردید و تیول لایق و مرسوم قابل بهم رسانید و خواجه شمس الدین پسر محی الدین بن العربی را خواجه نصیرالدین برای بستن رصد بمراغه آورد و او آنجا بماند و نژاد محی الدین مشهور است که به حاتم طائی می رسد . باری میزا نصرالله در سنه 1276 در گذشت و اولادی محصل علوم بر جای گذاشت .

منبع:( الماثر و الاثار )

محمدحسن مقدّس مراغه‏ اى

 حجّت‏ الاسلام والمسلمین حاج میرزا محمدحسن مقدّس مراغه ‏اى، یکى دیگر از شهیدان راه فضیلت در قرن چهاردهم قمرى است، که به دلیل دفاع از مشروطیّت و آزادى، و حیثیّت و شرافت انسانى بر مبناى احکام نورانى اسلام، به فیض شهادت نایل آمد. شهادت او، به دست صمدخان، عامل خونخوار و سفّاک محمدعلى شاه قاجار، در شهر مراغه رخ داد و این عمل فجیع، داغ ننگینى بر پیشانى تاریخ نهاد.

 شهید حاج میرزا محمدحسن مقدّس، یکى از علماى پاک‏ نهاد و مشروطه‏ خواه مراغه بود. او روحانى پاکدامن و بافضیلت و غیرت‏مندى بود که با دل‏سوزى و جدیّت تمام، در پیشرفت مشروطه و اندیشه آزادى‏خواهى و استقرار حکومت آزادى و رهایى انسان از قید استبداد و استعمار و استثمار با جان و دل مى‏ کوشید، و با شرکت در مجالس وعظ و سخنرانى، از مشروطه ستایش به عمل مى‏ آورد و دشمنان مشروطه و آزادى انسانى را نکوهش و سرزنش مى‏ کرد، و همین امر موجب شده بود که مخالفان آزادى ملّت ایران، کمر به قتل او ببندند و نقشه نابود کردنش را طرّاحى و اجرا کنند.

عکسهای بیشتر و بقیه مطلب را در ادامه مطلب ببینید

حاجی میر حبیب مجتهد حائری

میر حبیب مجتهد حائری عارفی وارسته وعالمی فاضل بود ،زادگاهش مراغه،بواسطه نبوغ وعشق وعلاقه اش به كسب علوم اسلامی به سرعت وباموفقیت توانست به مرحله ای اجتهاد رسیده درزمره ی مجتهدین وعالمان طراز اول شهر گردد.

اوفاضلی خوش محاوره وبدیع المحاضره بود. اكثرفضلا و اعیان ومحترمین شهر بواسطه فضل واستغنای طبعش بوی ارادت داشتند.مردی باشهامت وجسارت بود،دارای صراحت لهجه وزبانی تند برای نامحرمان ومتملقین داشت.درسال 1326شمسی به هنگام بازدید محمدرضای پهلوی از شهرمراغه،مرحوم میر حبیب در حیاط داخلی مسجد جامع به تندروی ها وخطاهای رضاخان اشاره كرده میگوید:انشاْالله كه سیاست و روش حكومت شما مانند پدرتان نباشد.

درسالهای 1324و1325شمسی كه سالهای بحران ونا امنی برای مراغه وآذربایجان بودوقدرت هواداران حزب توده در منطقه بسیار شدت گرفته بود،عده ای به تحریك جمعی كه بازیچه ی دست آنان شده بودند دراعتراض به اقلیت ارمنیان حاضر در شهر،جهت غارت منازل واموال ارامنه به سوی آنان رهسپار می شوند . خبر حركت مردم به گوش مرحوم میر حبیب آقا می رسد وفورا سوار درشكه شده به حمایت از ارامنه وجلوگیری ازاقدام ابلهانه ی مردم برمی خیزد ومانع كشتار ارامنه می شود.

عکسهای بیشتر و بقیه مطلب را در ادامه مطلب ببینید

صمدخان شجاع‌الدوله

 (حاجى صمدخان) ملقب به شجاع‌الدوله. وى یكى از مستبدان بنام است كه با مشروطه‌خواهان آذربایجان نهایت بد رفتارى را معمول داشت. چون براثر مقاومت مردم آذربایجان، عین‌الدوله كه از جانب محمدعلى‌شاه مأمور سركوبى تبریز شده بود، كارى از پیش نبرد و عقب‌نشینى كرد محمدعلى‌شاه صمدخان را با لقب شجاع‌الدوله از تهران به مراغه فرستاد كه به تبریز رود و آزادیخواهان را قلع و قمع كند. صمدخان چون به مراغه رسید، نخست به آزار مردم و گرفتن پول از ثروتمندان پرداخت، و نخستین كسى كه نظر او را جلب كرد تا زهر خشم و كینه‏اش را به او بچشاند و از سایر اهالى شهر نیز زهرچشمى بگیرد ـ كه دیگر جرأت لب كشودن به نام و مرام و بحث مشروطه را نداشته باشند  مرحوم مقدّس مراغه‏اى بود.صمدخان وقتى دانست كه رهبرى مشروطه‏خواهان و إجراى نهضت آزادى‏خواهى در مراغه به عهده این روحانى پاك‏دل است، دستور داد تا او را از خانه‏اش بیرون كشند و با دست و پایى بسته در غل و زنجیر، به نزد او آورند.دستور او بلافاصله انجام شد و آن مرد روحانى و مقدّس، با دست و پایى بسته و شكل و شمایلى رنج‏آور، كشان كشان به نزد صمدخان آورده شد. صمدخان، همین كه آن مرد روحانى و سالخورده را در مقابل خود دید، زبان به فحّاشى و هتّاكى گشود و هرچه ممكن بود، به او بى‏احترامى كرد. آنگاه دستور داد كه دستار از سرش بردارند و ریش و محاسن مباركش را بتراشند.

عکسهای بیشتر و بقیه مطلب را در ادامه مطلب ببینید

محمدحسن‌ خان‌ (اعتمادالسلطنه)

‌

نویسنده: سید علی آل داود     

اِعْتِمادُالسَّلْطَنه‌، محمدحسن‌ خان‌ (21 شعبان‌ 1259- 18 شوال‌ 1313ق‌/16سپتامبر1843- 2 آوریل‌1896م‌)، دانشمند و سیاست‌پیشة مشهور عصرناصرالدین‌شاه‌ و صاحب‌دههاكتاب‌.محمدحسن‌ازدودمان‌ مراغه‌ای‌ بود و پدرش‌ حاج‌ على‌خان‌ كه‌نخست‌ لقب‌ ضیاءالملك‌ داشت‌ و سپس‌ به‌ اعتمادالسلطنه‌ ملقب‌ شد، حاجب‌ الدولة دربار ناصرالدین‌ شاه‌ بود. خاندان‌ او از ادوار نخست‌ پیدایش‌ قاجاریه‌ در دربار صاحب‌ عناوین‌ و مشاغلى‌ بودند و جدش‌ موسوم‌ به‌ حسین‌خان‌ مقدم‌ مراغه‌ای‌ چندی‌ پیشخدمت‌ عباس‌ میرزا نایب‌السلطنه‌ بود و چون‌ به‌ تهران‌ آمد، كارهای‌ حكومتى‌ را عهده‌دار شد. پدر اعتمادالسلطنه‌ نیز به‌ مقامات‌ بلند سیاسى‌ دست‌ یافت‌، اما در زمان‌ محمدشاه‌ به‌ سبب‌ پاره‌ای‌ نادرستیها از كار بركنار شد و اموالش‌ مصادره‌ گردید و به‌ زندان‌ افتاد و سرانجام‌ به‌ عتبات‌ عالیات‌ تبعید شد. چون‌ محمدشاه‌ درگذشت‌، حاج‌ على‌ خان‌ به‌ تهران‌ بازگشت‌ و موردتوجه‌ مهد علیا، مادر شاه‌ جدید قرار گرفت‌ و در دربار به‌ سرعت‌ نفوذی‌ به‌ هم‌ رسانید، به‌ گونه‌ای‌ كه‌ میرزا آقاخان‌ نوری‌ او را جزو نزدیكان‌ و محارم‌ خویش‌ درآورد. حاج‌ على‌خان‌ در همان‌ اوان‌ رسماً حاجب‌الدولة دربار شد و در توطئه‌ برضد امیركبیر با مهد علیا و میرزا آقاخان‌ نوری‌ همدست‌ بود و وظیفة قتل‌ امیركبیر را برعهده‌ گرفت‌.

عکسهای بیشتر و بقیه مطلب را در ادامه مطلب ببینید